Praktijkdag fiscale procedure - Voorkom problemen met de fiscus

Aan de hand van deze praktijkdag wil de Fiscale Hogeschool u de voornaamste nieuwigheden inzake procedure toelichten. 

Tijdens deze praktijkdag worden 4 verschillende thema’s behandeld. Elke sessie of thema overloopt, op praktijkgerichte wijze, de meest actuele nieuwigheden en biedt oplossingen voor problemen uit de praktijk. 

U kan inschrijven voor de volledige praktijkdag of per sessie afzonderlijk. De sessies duren telkens 1u45.

Thema's: 

• Onderzoeks-, aanslag- en vernieuwde verjaringstermijnen inzake inkomstenbelastingen en btw anno 2023 (spreker: Filip Smet)

De aanslag- en onderzoekstermijnen inzake inkomstenbelastingen en verjaringstermijnen inzake btw staan ook in 2023 in het brandpunt van de fiscale actualiteit. De wetgever heeft een versnelling hoger geschakeld met de hervorming van eind 2022 en het Hof van Cassatie heeft enkele impactvolle arresten geveld. Er is dus heel veel in beweging. In dit seminarie geven we een overzicht van de meest recente wetgevende wijzigingen en de meest impactvolle fiscale rechtspraak. 

De wetgever zorgt er de laatste jaren voor dat de fiscale administratie bijkomende wapens krijgt voor de controle en het bijkomend taxeren van belastingplichtigen. Focus ligt daarbij op de grote fiscale procedurehervorming met de wet van 20 november 2022, in uitvoering van het tweede actieplan tegen fiscale en sociale fraude.  Daarbij zijn enkele fundamentele wijzigingen doorgevoerd, met onder meer een bijzonder grote impact voor belastingplichtigen in een internationale context, welke in werking zijn getreden vanaf aanslagjaar 2023. Ook de verjaringstermijnen inzake btw zijn aangepakt. De wetgever heeft overigens nog enkele kleinere aanpassingen in de pijplijn zitten.

Dit is evenwel niet alles. De hoven en rechtbanken hebben recent ook enkele opmerkelijke uitspraken geveld omtrent de fiscale termijnen. We staan in het bijzonder stil bij de recente rechtspraak van het hof van cassatie inzake termijnenkwesties. Zo is er het opmerkelijk arrest van 24 maart 2023 dat verregaande impact kan hebben op de praktische toepassing van de zgn. fraudetermijn inzake inkomstenbelastingen. Maar ook de andere recente rechtspraak inzake de aanslag- en onderzoekstermijnen inzake inkomstenbelastingen en de verjaringstermijnen inzake btw komt aan bod. 

• Klokkenluiderswet: Wat? Hoe? Waarom? (spreker: Stijn De Meulenaer)

Met de nodige vertraging heeft België de Europese Klokkenluidersrichtlijn (Richtlijn 2019/1937 van 23 oktober 2019) omgezet in Belgisch recht. Voor juridische entiteiten in de private sector gebeurde dat via de wet van 28 november 2022 betreffende de bescherming van melders van inbreuken op het Unie- of nationale recht vastgesteld binnen een juridische entiteit in de private sector, die werd gepubliceerd in het BS van 15 december 2022. 

De wet van 28 november 2022 brengt met ingang van 15 februari 2023 nieuwe verplichtingen met zich mee voor ondernemingen. Zo moeten ondernemingen met meer dan 50 personeelsleden een intern meldingskanaal voorzien waar werknemers en zelfstandigen (maar ook aandeelhouders, personen die behoren tot het bestuurlijk, leidinggevend of toezichthoudend orgaan, vrijwilligers, stagiairs, personeel van (onder)aannemers en leveranciers) melding kunnen doen van inbreuken op (nationale bepalingen ter omzetting van het Unierecht) die ze binnen de onderneming hebben vastgesteld m.b.t. een tiental in de Richtlijn vooropgestelde domeinen (overheidsopdrachten, voorkomen van witwassen van geld en terrorismefinanciering, regels over de werking van de Europese interne markt (mededinging en staatssteun)…).  En dat zonder risico op represailles en mét de nodige ondersteuning. Specifiek voor België heeft de wetgever hier ook inbreuken op gebied van de bestrijding van belastingfraude en sociale fraudebestrijding aan toegevoegd. Bedrijven met 50 tot 249 personeelsleden krijgen tijd tot 17 december 2023 om aan de regels te voldoen. Kleinere bedrijven (met minder dan 50 personeelsleden) zijn over het algemeen vrijgesteld van de verplichtingen, behalve in de financiële sector.

Naast het systeem waarin melders een interne melding (bij een onderneming) kunnen doen, voorziet de wet ook in de mogelijkheid om inbreuken extern (bij een toezichthouder) te kunnen melden of een wantoestand publiekelijk (bv. in de pers) openbaar te maken.

In dit seminarie worden de belangrijkste elementen uit de omzettingswet van 28 november 2022 toegelicht. Vanzelfsprekend ligt de klemtoon daarbij op het fiscale aspect van de nieuwe wetgeving, en meer bepaald op de vraag of, en in welke zin de klokkenluidersregeling kan bijdragen aan de bestrijding van diverse fiscale inbreuken.

• Belangrijke nieuwigheden inzake de onderzoeksbevoegdheden van de administratie (spreker: Joke Vanden branden)

De bevoegdheden van de fiscus werden de afgelopen jaren drastisch aangepast. In dit seminarie krijgt u een overzicht van de belangrijkste nieuwigheden anno 2023. 

De meest verregaande onderzoeksmaatregel in het kader van een fiscaal onderzoek is de fiscale visitatie. Als de fiscus toegang wil tot uw privéwoning of andere bewoonde lokalen is een machtiging van de politierechter vereist. Onlangs heeft het Hof van Cassatie geoordeeld dat een onvoldoende gemotiveerde machtiging niet automatisch aanleiding geeft tot nietigverklaring van de daaruit voortvloeiende aanslagen zolang de controle plaatsvindt binnen de perken van artikel 319 WIB92 en artikel 63 W.Btw. Maar in een andere zaak oordeelde het Hof van Cassatie dan weer dat een bewuste schending van de wetgeving op de huiszoeking in principe wel leidt tot de bewijsuitsluiting. Aan de hand van actuele casussen uit de rechtspraak krijgt u een overzicht van de stand van zaken inzake fiscale visitatie.

Tot voort kort bestond er in een gewoon administratief onderzoek geen echt drukkingsmiddel, want de bedragen van de boetes op het vlak van de btw en de inkomstenbelastingen zijn dermate laag dat een belastingplichtige die het risico loopt dat de onderzoekers zullen stoten op het bezwarend bewijsmateriaal in de onderzochte ruimtes, geen enkel probleem had deze boete te betalen om de visitatie te kunnen ontlopen.

Via de wet van 20 november 2022 heeft de fiscus een eind gesteld aan dit probleem door de sanctietechniek van de dwangsommen opnieuw leven in te blazen door te voorzien dat de fiscale kamers dwangsommen kunnen opleggen jegens de belastingplichtige die niet de nodige medewerking verleent aan het onderzoek. Vraag is of men de voorgenomen dwangsom kan tegengaan door het inroepen van bijvoorbeeld het zwijgrecht. Is de dwangsom wel uitvoerbaar gelet op het principieel schorsend karakter van fiscale procedures? En kan de belastingplichtige eveneens gebruik maken van de vereenvoudigde procedure of moet hij nog steeds de hoogdringendheid kunnen bewijzen van een moeilijk te herstellen ernstig nadeel? Tijd om even stil te staan bij deze wetswijziging.

Ingevolge de wet van 17 maart 2022 werd een doorgedreven samenwerking tussen de politie en het gerecht mogelijk gemaakt. Recent zijn 25 BBI-ambtenaren benoemd die de titel voeren van officier van de gerechtelijke politie en actief kunnen deelnemen aan de strafrechtelijke onderzoeken, in het kader waarvan (met dwang) huiszoekingen kunnen worden uitgevoerd. 

• Wat is het doel van de MOTEM’s? Wanneer treden MOTEM’s in actie?
• Hoe zijn ze samengesteld? Wat zijn hun bevoegdheden en hoe ver reiken deze?
• Moeten de MOTEM’s toelating krijgen van het Openbaar Ministerie om onderzoeksdaden te stellen?
• Hebben ze een aanstellingsbrief nodig? 

Via het Centraal Aanspreekpunt Van Rekeningen en Financiële Contracten (CAP) kan de fiscus in het kader van een fiscaal onderzoek nagaan hoeveel geld er op een rekening staat. Recent zijn de onderzoeksbevoegdheden ook op dit vlak fors uitgebreid. Het Grondwettelijk Hof bevestigde dat dit kon gebeuren. Toch zien we vaak in de praktijk dat de fiscus de regels niet  altijd even strikt en correct toepast. Overschrijdt de fiscus hiermee niet zijn bevoegdheden? 

De bevoegdheden van de fiscale Administratie werden de afgelopen jaren ook onder Europese druk gewijzigd. Zo werd op 11 maart 2011 de bijstandsrichtlijn gepubliceerd, dewelke tot doel heeft de samenwerking tussen de verschillende EU-lidstaten te bevorderen. In het kader van de verdere informatie-uitwisseling en administratieve samenwerking tussen de lidstaten werd via de (goedgekeurde) DAC 7-Richtlijn voorzien in een automatische informatie-uitwisselingsplicht voor digitale platformoperatoren. 

• Grenzen aan de CRS-controles door fiscale rechtbanken (sprekers: Vincent Vercauteren & Tayfun Anil)

Reeds geruime tijd kent men een (automatische) gegevensuitwisseling van financiële gegevens tussen landen. Hierdoor krijgt de Belgische fiscus vroeg of laat zicht op uw buitenlandse bankrekening. N.a.v. de (automatische) uitwisseling van financiële gegevens beschikt de Belgische fiscus in bijzondere omstandigheden over de mogelijkheid om u te onderzoeken en te taxeren indien u ten onrechte bepaalde buitenlandse inkomsten niet zou hebben aangegeven (artikel 358, § 1, 2° en 333/2 WIB92).

In deze zogenaamde CRS-controles gaat de fiscus uitvoerig te werk en vraagt zij o.a. bankgegevens op voor inkomstenjaren waarover géén buitenlandse inlichtingen werden ontvangen. Bovendien gaat de fiscus er automatisch van uit dat de belastingplichtige een bedrieglijk opzet heeft gehad bij de niet-aangifte van buitenlandse rekeningen of inkomsten. Tot slot past zij standaard een zware belastingverhoging van 50% toe als sanctie.

Deze controversiële CRS-controles leggen een grote druk op de belastingplichtigen (en hun adviseurs). De rechtspraak fluit de fiscale administratie dan ook regelmatig terug. In dit seminarie zullen o.m. volgende aspecten aan bod komen:

•    Praktische aandachtspunten bij een CRS-controle;
•    De toepasselijke onderzoeks- en aanslagtermijnen;
•    De toepassing van administratieve sancties (boetes, belastingverhogingen);
•    Tot waar reikt de medewerkingsplicht van de belastingplichtige;
•    Recente ontwikkelingen in het kader van de CRS-controles en praktijkervaringen.