Pensioenen: de fiscale 80%-grens voor zelfstandige bedrijfsleiders

Het optrekken van de wettelijke zelfstandigenpensioenen heeft ingrijpende gevolgen voor de fiscale 80%-grens en dus voor de aftrek van premies voor een aanvullend pensioen voor bedrijfsleiders die aan het sociaal statuut van de zelfstandigen onderworpen zijn. Ingevolge de afschaffing van de correctiecoëfficiënt (waardoor een zelfstandigenpensioen tot voor kort een stuk lager was dan een werknemerspensioen) heeft de fiscus een nieuwe methode voor de raming van het wettelijke rustpensioen geïntroduceerd. De nieuwe raming van het wettelijk pensioen moet al vanaf het aanslagjaar 2022 worden toegepast. De vaak vrij forse terugval van de 80%-grens kan leiden tot een overschrijding (premie-excedent) van de pensioenpremies die in de loop van 2021 en 2022 werden betaald. De fiscus voorziet echter in een tolerantie op basis waarvan de premie-excedenten van 2021 en 2022 onder bepaalde voorwaarden beschouwd kunnen worden als een voorschot voor de in (een) volgend(e) belastba(a)r(e) tijdperk(en) te betalen premies. 

Bij controles blijkt dat de fiscus van mening is dat de aanvullende pensioenopbouw over de volledige loopbaan in rekening moet worden gebracht, met inbegrip van de pensioenen die in vorige ondernemingen werden opgebouwd. Dit valt moeilijk te rijmen met het feit dat de fiscus deze logica niet consequent doortrekt in de loopbaanbreuk. In een aantal situaties keldert hierdoor de aanvullende pensioenopbouw die met fiscaal aftrekbare premies kan worden opgebouwd. Een bijkomend probleem rijst indien de begunstigde (gelijktijdig) in meerdere vennootschappen werkt. De fiscus past namelijk het principe toe dat de 80%-grens moet worden berekend per onderneming zonder echter het wettelijk pensioen en slapende pensioencontracten te prorateren. Dit resulteert in dubbeltellingen waardoor de fiscus in vele gevallen tot de conclusie komt dat er sprake is van een overschrijding van de 80%-grens.

De bovenstaande punten worden tijdens het causerie grondig toegelicht en aan de hand van een reeks voorbeelden uitgewerkt. De sprekers wijzen op aandachtspunten en geven praktische tips. Ze onderzoeken aan de hand van een case study in welke gevallen extra verlonen fiscaal interessant kan zijn voor bedrijfsleiders. Verder zullen ze ook ingaan op de mogelijke gevolgen van de (niet-fiscale) ‘wet tot wijziging van verscheidene bepalingen ter versterking van de transparantie in het kader van de tweede pensioenpijler’ op het vlak van de 80%-grens.