Jaaroverzicht erf- en registratiebelasting

Ook het afgelopen jaar is de erf- en registratiebelasting opnieuw op diverse voor de dagelijkse praktijk relevante vlakken gewijzigd. 

Voor ons een reden om alle wijzigingen van het voorbije jaar overzichtelijk op een rijtje te zetten: van decreetwijzigingen over Vlabel-standpunten en -ruling tot rechtspraak. De aangehaalde topics worden vakkundig becommentarieerd vanuit het standpunt van de administratie én dat van de praktijk.

De meeste aandacht gaat daarbij naar evoluties binnen het Vlaams Gewest, maar ook belangrijke nieuwigheden in de twee andere gewesten zullen aan bod komen.

Een greep uit de belangrijkste wijzigingen/aanpassingen die aan bod zullen komen:

Inzake registratiebelasting

• het per 1 januari 2022 gewijzigde Vlaamse verkooprecht (toelichting aan de hand van de vele Vlabel-standpunten die hierover intussen zijn verschenen) en de keuze tussen de verlaagde tarieven en de meeneembaarheid die de belastingplichtige daaromtrent moet maken (in het kader van de overgangsregeling);
• de eerste rulings over misbruik inzake het Vlaams 3 %-verkooprecht bij aankoop enige eigen woning;
• de wijziging aan de Vlaamse Codex Fiscaliteit als gevolg van het Vlaams Decreet van 9 december 2022 op het vlak van de schenkbelasting en verkooprecht;
• de Brusselse Ordonnantie van 17 november 2022 bevattende de wijziging van het Brussels abattement 
• de doorgeefschenking in het Vlaams Gewest en de laatste aanvullingen op het Vlabel-standpunt daarover;
• het onder invloed van het nieuwe goederenrecht aangepaste Vlabel-standpunt over de fiscale behandeling van de aanwas van een vruchtgebruik ten gunste van de langstlevende vruchtgebruiker;
• het aan het nieuwe goederenrecht aangepaste Vlabel-standpunt inzake het beding van aanwas (waardoor zaakvervanging nu van rechtswege kan);
• het aangepaste Vlabel-standpunt inzake het optioneel beding van terugkeer bij schenking;
• het standpunt van Vlabel omtrent de inbreng van Belgisch vastgoed door een niet-inwoner in een trust;
• de fiscale gevolgen volgens Vlabel van een opstalvestiging op bebouwde grond;
• het arrest van het Grondwettelijk Hof inzake de overdracht van een onverdeeld deel in een onroerend goed door de vennootschap aan een aandeelhouder/mede-eigenaar;
• belangrijke cassatierechtpraak i.v.m. de terugname van in de huwelijksgemeenschap ingebrachte onroerende goederen na een echtscheiding en het herschreven standpunt van Vlabel daaromtrent;
• rechtspraak inzake de verlenging van vruchtgebruik  en de behandeling hiervan in de registratiebelasting;
• rechtspraak omtrent de vraag of een inbreng in gemeenschap gevolgd door een schenking misbruik uitmaakt;

Inzake erfbelasting

• het Vlaams Decreet van 9 december 2022 tot wijziging van de Vlaamse Codex Fiscaliteit en haar aanpassingen op het vlak van erfbelasting (uitbreiding vrijstelling bij groepsverzekering of pensioenfonds, verrekening buitenlandse erfbelasting, wijzigingen aangaande de vriendenerfenis);
• de uitbreiding van de mededelingsplicht opgelegd aan beroepsverzekeraars wanneer zij kennis hebben van het overlijden van een persoon of van de echtgenoot van een persoon, met wie zij een verzekeringscontract hebben afgesloten;
• de toepassing van de fictiebepaling inzake gesplitste inschrijvingen en gesplitste aankopen in het kader van de erfbelasting en de recente aanvulling van het Vlabel-standpunt daaromtrent;
• het standpunt van Vlabel dat zegt dat de cumulatieve schenking van tegenwoordige en toekomstige goederen gedaan onder een opschortende voorwaarde die vervuld wordt ingevolge het overlijden van de schenker, in bepaalde gevallen onder de fictief legaat-regeling kan vallen alsmede de discussies binnen de rechtsleer hieromtrent;
• het standpunt van het Grondwettelijk Hof inzake de Vlaamse verwerpingsregel en het verlies van de vrijstelling van de gezinswoning;
• de vraag of uitkeringen door een Liechtensteinse Stiftung belastbaar zijn als fictielegaat of niet en recente rechtspraak hieromtrent;
• belangrijke cassatierechtspraak inzake de schenking van een verzekeringsbelegging in oud stelsel en de aanpassingen als gevolg daarvan van de Vlabel-standpunten inzake de schenking van een levensverzekeringscontract aan de begunstigde en inzake de schenkingen waarbij levensverzekeringen betrokken zijn;
• rechtspraak inzake het gunsttarief voor de vererving van aandelen van familiale vennootschappen en de vraag wat een reële economische activiteit in dit verband inhoudt;
• rechtspraak inzake het fictief legaat bij verdoken schenking in de erfbelasting;
• de vraag naar de impact van vermenging eigen en gemeenschappelijk geld op de Vlaamse erfbelasting (cassatierechtspraak en aanpassing Vlabel-standpunt dientengevolge);
• rechtspraak omtrent de behandeling van betwiste goederen in de erfbelasting;
• rechtspraak rond de vraag wat het aanslagjaar inzake erfbelasting is wanneer een persoon pas na het jaar van het overlijden een uitkering bekomt op grond van een beding te zijnen  behoeve, die met een legaat gelijkgesteld wordt;
• de maatregelen in het Waals Gewest voor een rechtvaardiger belasting (met o.m. de verlenging van de termijn van de verdachte periode voor overlijden en de gevolgen voor niet-geregistreerde schenkingen, bedingen ten behoeve van een derde en het wettelijk vermoeden     inzake roerende goederen);
• de ordonnantie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest met wijzigingen inzake levensverzekeringen en buitenlandse successierechten;
• een recente beslissing van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest omtrent de schenking van een roerend goed onder opschortende voorwaarde.

Het opzet van dit seminarie bestaat erin de deelnemers een overzicht te geven van de belangrijkste wijzigingen die zich in 2022 hebben voorgedaan op het vlak van de erf- en registratiebelasting. Om een zo volledig mogelijk beeld te schetsen van de wijzigingen wordt naast de wetgeving ook een overzicht gegeven van de circulaires en de belangrijkste rulings en standpunten.

Dit overzichtsseminarie is een absolute must voor iedereen die beroepshalve in aanraking komt met de erf- en registratiebelasting.