Auteursrechten: waar liggen de opportuniteiten anno 2021? - E-SEMINARIE

De vraag die op ieders lippen brandt: zijn auteursrechten anno 2021 nog werkbaar?

Met ingang van 1 januari 2008 werd het fiscaal gunststelsel voor auteursrechten ingevoerd. De opbrengsten van auteursrechten worden, zelfs als ze beroepshalve worden behaald, tot een plafond van 62.090 EUR (geïndexeerd bedrag aanslagjaar 2021) als roerend inkomen gekwalificeerd en onderworpen aan een roerende voorheffing van 15 %. Bovendien genieten auteursrechten van een zeer voordelige forfaitaire kostenaftrek. 

Initieel werd het auteursrecht ingevoerd voor kunstenaars. Maar door de lage beschermingsdrempel biedt het auteursrecht ook bescherming aan niet-artistieke werken. Dat dit een impact heeft op de materiële draagwijdte van het fiscale gunstregime, blijkt duidelijk uit de talrijke rulings en rechtspraak die voorhanden zijn. Denk maar aan de toekenning van een auteursrecht aan een bedrijfsleider, de vergoeding van freelance-journalisten, de vergoeding van medewerkers van een accountancy-kantoor, de creaties van een modeontwerper, de bouwtekeningen van een architect, de inkomsten van een auteur van audiovisuele werken, inkomsten uit software, …

In dit seminarie wordt eerst en vooral stilgestaan bij de burgerrechtelijke aspecten van het auteursrecht.

De Berner Conventie, het internationale oerverdrag van het auteursrecht, biedt bescherming aan “letterkundige werken en kunstwerken”. In dit verdrag werd een niet-limitatieve lijst van voortbrengselen, creaties opgenomen die onder dit begrip vallen. Ondanks de ruime omschrijving van het begrip, zijn er ook een aantal uitsluitingen opgenomen, denk bijvoorbeeld maar aan ideeën, concepten, stijlen en methodes. Het merendeel van de landen heeft dit Verdrag ondertussen geratificeerd, waardoor het auteursrecht in die landen automatisch ontstaat. 

Begin 2015 werd de regeling van de auteursrechten overgedragen naar Boek XI van het Wetboek Economisch Recht. In dit wetboek werd echter geen expliciete definitie opgenomen, maar wel een verwijzing naar “werken van letterkunde en kunst”, wat zeer ruim kan geïnterpreteerd worden, nl. “Opdat er sprake kan zijn van een auteursrecht, moet de geleverde prestatie leiden tot de productie van een beschermd recht, waarop de auteursrechten schriftelijk worden overgedragen.” 

In het seminarie wordt nagegaan wat er juist wordt bedoeld met “beschermd werk”/

• Wat wordt wel/niet beschermd door het auteursrecht?
• Welke handelingen mag de auteur verrichten met het door hem gecreëerde werk?
• Wanneer eindigt een auteursrecht? 
• Mogen auteursrechten voor privédoeleinden gebruikt worden? 

Op fiscaal vlak vindt de regeling voor auteursrechten haar neerslag in de artikelen 17, §1, 5° en 37, tweede lid, WIB92. In 2014 publiceerde de fiscus een eerste circulaire waarin ze haar zienswijze bekend maakte. Eind 2017 publiceerde ze een nieuwe circulaire waarin de aandacht werd gevestigd op een aantal boekhoudkundige en fiscale bepalingen betreffende auteursrechten die worden verworven om duurzaam te worden gebruikt voor de bedrijfsactiviteit. 

De toepassing van dit gunstregime roept verschillende vragen op, zoals:

• Wat is het toepassingsgebied van de wet op het auteursrecht? Staat die wet onder druk?
• Welke vergoedingen mogen voor fiscale doeleinden geacht worden een vergoeding te zijn voor de cessie of concessie van auteursrechten? Moet er een overeenkomst opgemaakt worden? Hoe ziet deze eruit? Waarop moet gelet worden? 
• Hoe wordt het brutobedrag bepaald? Wordt er rekening gehouden met socialezekerheidsbijdragen?
• Hoe verloopt de inhouding van de roerende voorheffing? Wie is gehouden tot inhouding van de roerende voorheffing? Wat als geen roerende voorheffing wordt ingehouden?
• Wat als de auteursrechten worden uitgekeerd aan auteurs-vennootschappen? Of auteurs-vzw’s? 
• Welke regeling is van toepassing op in het buitenland behaalde auteursrechten?
• Moet er een fiscale fiche opgemaakt worden voor het auteursrecht?

Uit de praktijk blijkt dat er meer en meer gebruik gemaakt wordt van auteursrechten. Ook bij de rulingcommissie blijven de aanvragen hierover stijgen. Om voeling te krijgen met de zienswijze van de rulingcommissie, geeft de spreker een overzicht van de meest spraakmakende rulings, zowel op het vlak van de notie “beschermd werk” als op het vlak van de vaststelling van de inkomsten die geacht worden voort te vloeien uit de cessie of concessie van de vermogensrechten op het werk van de auteur. Tevens zal hij de rulingpraktijk belichten bij de aanvragen tot toekenning auteursrechten aan werknemers, zelfstandigen en bedrijfsleiders van (professionele) vennootschappen en behandelt hij verder kort enkele btw topics inzake auteursrechten.

Ook komt het internationaal aspect kort aan bod, m.n. hoe worden de in het buitenland behaalde auteursrechten behandeld? Zal de Brexit een impact hebben?